De kracht van antioxidanten: 8 top beschermers
In de wereld waarin wij leven worden we constant blootgesteld aan stress en vervuiling en verleid tot slechte voedingskeuzes. Dat hoeft geen probleem te zijn en we kunnen lekker blijven genieten, zolang we onze gezondheid ook goed beschermen. Eén van de voorwaarden voor een goed beschermde gezondheid is de inname van voldoende antioxidanten. Deze natuurlijke stoffen spelen een cruciale rol bij het bestrijden van schadelijke vrije radicalen en bij het beschermen van ons lichaam tegen oxidatieve stress. Lees wat antioxidanten zijn, waarom ze essentieel zijn en welke voedingsmiddelen boordevol antioxidanten zitten in de top 8 beschermers.
Vrije radicalen
Om te snappen wat antioxidanten zijn, moeten we beginnen bij de aartsvijand van antioxidanten: vrije radicalen. Vrije radicalen ontstaan als gevolg van normale stofwisselingsprocessen in ons lichaam, maar ze kunnen ook worden geproduceerd door blootstelling aan vervuiling, door roken of door een ongezond voedingspatroon. Dat zit zo:
- Een mensenlichaam zit vol met cellen en elke cel bestaat weer uit moleculen. Moleculen zijn opgebouwd uit één of meerdere atomen die samen zijn gekomen door een chemische reactie. De buitenste laag van een atoom bestaat uit elektronen, die met een even aantal een sterke bescherming vormen.
- Bepaalde factoren kunnen zorgen dat die buitenste laag zwakker wordt. Een elektron kan dan losraken, waardoor er een oneven aantal elektronen in de buitenste laag overblijft. Door het missen van de negatief geladen elektron raakt het molecuul instabiel.
- De losgekomen elektron wordt chemisch reactief en zoekt naar elektronen om zichzelf weer te stabiliseren. Hij steelt zo’n elektron als het ware van een ander molecuul, waardoor dit molecuul weer instabiel raakt en óók weer op zoek gaat naar een ander elektron, en dat gaat maar door.
- Zo ontstaat een kettingreactie waarbij steeds meer stoffen een oneven aantal elektronen in de buitenste laag hebben: dat noemen we vrije radicalen.
Antioxidanten
Deze vrije radicalen klinken als regelrechte slopers die je lichaam langzaam maar zeker kapot maken. Maar maak je geen zorgen, dat zijn ze niet. Vrije radicalen vormen zich constant en zijn overal om ons heen en dat is maar goed ook. Sommige vrije radicalen helpen je zelfs om bepaalde virussen te lijf te gaan. Je lichaam is bovendien goed in staat om de meeste vrije radicalen al te neutraliseren voordat er schade aangericht wordt. Maar je lichaam kan niet alles zelf opruimen en met te veel vrije radicalen op bepaalde plekken kan dan oxidatieve stress ontstaan. Dat kan uiteindelijk schade aanrichten aan onze cellen en DNA, wat kan leiden tot een verhoogd risico op chronische ziekten zoals hart- en vaatziekten, kanker en schade aan ons zenuwstelsel.
Antioxidanten zijn stoffen die ons lichaam helpen beschermen tegen de schadelijke effecten van vrije radicalen. Ze spelen een belangrijke rol bij het neutraliseren ervan en het voorkomen van schade aan onze cellen. Ze werken in feite als “vangers” van vrije radicalen, waardoor die worden geneutraliseerd voordat ze schade kunnen aanrichten.
Je lichaam maakt bepaalde antioxidanten zelf aan, maar je kan ze ook binnen krijgen via bepaalde voedingsbronnen. Om oxidatieve stress en de negatieve gevolgen daarvan zoveel mogelijk te voorkomen is het verstandig om enkele voedingsbronnen die rijk zijn aan antioxidanten op te nemen in je dieet. Dit zijn de top 8 beschermers tegen vrije radicalen:
1 - Blauwe bessen
Deze kleine, zoete besjes smaken niet alleen heerlijk, ze zijn rijk aan anthocyanen. Dat is een krachtige groep antioxidanten die ontstekingen kunnen verminderen en de gezondheid en prestaties van je hersenen helpen verbeteren.
2 - Spinazie
Spinazie zit boordevol antioxidanten zoals vitamine E, vitamine C, bètacaroteen en luteïne. Daarmee speelt het een belangrijke rol bij het beschermen van onze cellen tegen oxidatieve stress. Wanneer je regelmatig spinazie eet, kan dat het risico op chronische ziekten, waaronder hartaandoeningen en bepaalde vormen van kanker, helpen verminderen.
3 - Aardbeien
Je zal opgelucht zijn dat deze ‘snoepjes’ ook in de lijst staan. Deze sappige, zoete rode vruchtjes zitten vol met vitamine C en anthocyanen, waardoor ze een uitstekende bron van antioxidanten zijn.
4 - Noten
Een handje ongebrande, ongezouten noten bij de borrel is zo gek nog niet. Amandelen, walnoten en andere noten zijn rijk aan antioxidanten, evenals gezonde vetten zoals omega-3-vetzuren. Het regelmatig eten van een handje nootjes kan het risico op oxidatieve stress, hart- en vaatziekten verlagen en helpen om ontstekingen in het lichaam te verminderen.
5 - Groene thee
Het smaakt goed, geeft je een cafeïne boost en is als kers op de taart een bron van een grote groep krachtige antioxidanten. Deze hebben ontstekingsremmende eigenschappen en kunnen het risico op hart- en vaatziekten en bepaalde vormen van kanker verminderen.
6 - Kurkuma
Deze kruidige en geurige specerij staat bekend om zijn heldergele kleur en wordt al eeuwenlang gebruikt vanwege zijn medicinale eigenschappen. Kurkuma bevat een antioxidant genaamd curcumine, die ontstekingsremmende effecten heeft en mogelijk kan helpen bij het voorkomen van chronische ziekten, waaronder kanker, Alzheimer en artritis.
7 - Donkere chocolade
Goed nieuws voor chocoladeliefhebbers! Pure chocolade met een hoog cacaogehalte is rijk aan antioxidanten, vooral flavanolen. Deze antioxidanten kunnen de bloeddruk verlagen, de bloedcirculatie verbeteren en het risico op hartaandoeningen verminderen. Voordat je hele repen naar binnen werkt is het belangrijk om te onthouden dat matiging de sleutel is. Chocolade bevat immers ook veel calorieën. Toch is af en toe een stukje pure chocolade dus best gezond.
8 - Granaatappels
Deze vrucht zit vol met antioxidanten, vooral punicalaginen en anthocyanen. Je kan de pitjes opeten, maar er ook sap van maken. Granaatappelsap heeft sterke ontstekingsremmende eigenschappen en kan het risico op hartaandoeningen verminderen. Bovendien kan het bescherming bieden tegen bepaalde vormen van kanker.
Gezond leven is de sleutel
Wanneer je gezond leeft, hoef je voor vrije radicalen niet zo bang te zijn. De kans is groot dat in je dieet al voldoende bescherming tegen vrije radicalen zijn opgenomen. Daarnaast zijn supplementen met antioxidanten dan ook niet per se nodig, al kunnen ze meestal ook geen kwaad. Wanneer je een gezonde leefstijl nastreeft met een evenwichtig voedingspatroon met daarin enkele van de genoemde 8 top beschermers, kan je lichaam die vrije radicalen prima aan.